Sinds mijn zoontje de leeftijd van vier jaar heeft bereikt vliegen de moeilijke vragen mij om de oren. Waarom is zwart geen kleur? Waarom zijn planten groen en de stam van een boom bruin? Waarom worden mensen ziek en waarom gaan ze dood?
De vragen worden naar mijn mening steeds moeilijker en alhoewel Senna denkt dat mama alles wel weet, heb ik soms geen idee wat ik moet antwoorden. Als ik echt geen antwoord kan verzinnen stel ik hem voor om de vraag maar te onthouden en deze aan papa te stellen, want: papa weet het vast wel.
Een van de moeilijkste vragen die ik onlangs kreeg begon met de vraag: waarom worden mensen ziek? Ik mompelde iets van een imuumsysteem en hoopte dat hij daar tevreden mee zou zijn. Maar nee, want mama: mensen die ziek zijn gaan toch ook dood?
Mijn kleine jongen van vier jaar die met zulke moeilijke zaken bezig is als de dood. Dat zette mij wel even aan het denken. En de vragen die hij nog steeds stelt omtrent de dood, blijven mij bezig houden. Want hoe leg je dit uit aan een kleuter? Toen Senna een paar dagen terug ziek was en hoge koorts had, vertelde hij tussen het snikken door dat hij nu bang was om dood te gaan. Zo moeilijk hoe je een kind dan uitlegt dat een griepje niet de dood betekent.
Ik bereid mij maar vast voor met het idee dat dit soort vragen alleen maar zullen gaan toenemen. Gisteren vroeg hij nog wanneer ik dood zal gaan. Dit soort vragen zijn natuurlijk reuze interessant. Ik hoop echter genoeg wijsheid te hebben om al deze vragen juist te kunnen beantwoorden.
Ongetwijfeld zullen alle kindjes met dit soort vragen bij hun ouders aankomen. Ik ben heel benieuwd hoe jij daar als ouder of misschien wel als tante of leerkracht mee omgaat?
Madelon Reageren
Dat zijn heftige vragen om te beantwoorden. Ook om het op een begrijpbare manier over te brengen. Stiekem ben ik blij dat mijn zoontje nog niet zo ver is.
Channah Reageren
Ik weet dat het ook een fase is, dat kinderen bang zijn voor de dood of zich afvragen wat het überhaupt is. Dat ze ’s avonds uit bed komen omdat ze er steeds mee bezig zijn.. Het is natuurlijk voor een kind ook heel moeilijk om te begrijpen, en voor ons om het uit te leggen omdat we het zelf eigenlijk ook niet precies weten. Op mijn werk zeiden we altijd heel simpel ‘als je dood gaat, dan ben je er niet meer’, maar veel kinderen nemen daar natuurlijk geen genoegen mee. Gelukkig heb je tegenwoordig vaak hele mooie boeken die op een speelse manier uitleg geven over moeilijke onderwerpen.
Frederique Reageren
Ja dat zijn echt moeilijke dingen. Ik grijp bij dit soort onderwerpen nar boeken, gewoon ter ondersteuning. Ik heb er ook eens over geschreven, hoe ik boeken heb gebruikt toen mijn moeder overleed, om mijn kinderen uit te leggen waarom hun oma zo jong was doodgegaan.
Anne-Sterre Reageren
Lastig zeg, je kunt het natuurlijk wel uitleggen maar in hoeverre is het mogelijk zoiets begrijpelijk te maken voor een klein kind, in hoeverre kan een kind zich iets voorstellen bij zo’n onderwerp? Ik heb hier geen ervaring mee.
Hanneke Reageren
Gewoon eerlijk antwoorden werkte hier altijd het best.
Ja mama kan dood gaan. Maar mama is het voorlopig nog niet van plan. En je moet heeeeeeel ziek zijn om dood te gaan.
Wel ook verteld wat er met hun ging gebeuren als wij weg zouden vallen. Dat tante M dan alles zou gaan regelen voor ze.
En dan kwamen er vragen zoals hoe ze dan haar bed daar moest krijgen
Iris Reageren
Tja, ik zou het niet weten. Ik heb er nog geen ervaring mee, maar ik verwonder me altijd wel hoeveel ‘wijsheid’ die kleintjes al hebben. En vind het ook lastig om te zien wat voor een last/verdriet die wijsheid met zich mee kan brengen.
jeapiebel Reageren
Kinderen zijn goed om les aan ons als ouder te leren. Al de vragen dat je moet nadenken voor je ze antwoord geeft. Hoe ze ons laten stil staan in ons leven. Mijn kinderen zijn een stuk ouder natuurlijk en de fase van vragen over de dood is al voorbij. Iedere keer als een vraag komt probeer ik zo oprecht mogelijk de waarheid te vertellen. Maar ik let ook op hoe oud ze op dat moment zijn. Wat ze aankunnen of niet.
Eline Reageren
Oh wat heftig zeg. Lijkt me heel lastig om hier antwoord op te geven, vooral omdat je hem natuurlijk ook niet bang wilt maken.
Milou Reageren
Ja, met zulke vragen kwamen mijn kleuters ook vaak. En dat wordt alleen nog maar erger (en ook leuker vaak!). Soms is het ook helemaal niet erg om eerlijk toe te geven dat mama het ook niet weet. En dan kan er juist een leuk of interessant gesprek ontstaan over het “waarom”. “Mama, wanneer ga jij dood?” is daar niet zo geschikt voor denk ik. 😛 Maar bij andere levensvragen is een wedervraag zoals: “Dat weet ik niet eigenlijk… wat denk jij?” vaak heel bijzonder om te behandelen. Veel kinderen hebben na even nadenken hele leuke, logische en creatieve antwoorden.
Esmée Reageren
Wat een moeilijke vragen! ik heb geen ervaring, dus kan je helaas niet helpen! succes ermee!
Bertine Reageren
oh dat lijkt me zo moeilijk he… 4 jaar nog maar… en dan al met zulke vragen komen!
Iris Reageren
Doodgaan kan natuurlijk zomaar gebeuren, maar als je dat tegen een kind van vier zegt, worden ze al helemaal bang.
Nesrin Reageren
Oef…heftig en herkenbaar. Je bent het niet aan mooier maken en zo kan Senna toch stapje voor stapje wennen. Ik heb er ook mee te maken en mocht enkele maanden geleden vertellen hoe het nu met baby’s zit, waar ze vandaan komen en zo verder. Mevrouw nam geen genoegen met korte antwoorden en wist meer dan ik dacht.
Angela Reageren
Oei, wat een lastige vragen. Ik ben af en toe ook wel bang voor deze periode. Je wilt toch goede antwoorden geven en eerlijk zijn tegen je kind. Maar je wilt ook niet dat ie zich zorgen gaat maken.
Saskia Reageren
Het lijkt me heel moeilijk als je zoontje zulke vragen stelt.. ik zou ook niet weten wat ik zou moeten antwoorden. Maar zo te lezen zijn er al wat goede tips gegeven in de reacties waar je hopelijk wat aan hebt!
Jeanine Reageren
Mijn zoontje is daar momenteel ook heel veel mee bezig. Net zei hij nog dat als je dood bent je een beetje slaapt, daar heb ik dan maar aan toegevoegd dat je alleen niet meer wakker zult worden. En de wormen en bacteriën eten je op voegde hij er nog aan toe haha. Zo kunnen we er vaak heel openhartig over kletsen, maar soms is hij ook wel eens heel verdrietig omdat hij dan beseft dat wij ook een keer dood gaan. Lastig zoiets.